«Άνθρωπε, αυτός σου έδειξε τι είναι το καλό» (Μιχαίας 6:8)

Μελετώντας την Αγία Γραφή συναντάμε στην Παλαιά Διαθήκη μια από τα τις πιο περιεκτικές και επεξηγηματικές περικοπές για το θέλημα του Θεού για το λαό Του. Ο προφήτης Μιχαίας αναρωτιέται για λογαριασμό του λαού, «Με τι θα ‘ρθω μπροστά στον Κύριο, να προσκυνήσω μπροστά στον ύψιστο Θεό; Θα ‘ρθω μπροστά του με ολοκαυτώματα, με χρονιάρικα μοσχάρια; Θα ευαρεστηθεί ο Κύριος σε χιλιάδες κριάρια ή σε μυριάδες από ποτάμια λαδιού; Θα δώσω τον πρωτότοκό μου για την παράβασή μου, τον καρπό της κοιλιάς μου για την αμαρτία της ψυχής μου;» (Μιχαίας 6:6-7). Η αλήθεια είναι ότι ο Θεός είχε μιλήσει για κάποιες από αυτές τις απαιτήσεις (βλ πχ. Λευιτικό 1:1-13) αλλά η υπερβολή των δεκάδων χιλιάδων ποταμών λαδιού και ο παραλογισμός της θυσίας των παιδιών τους είναι ακρότητες που αναφέρονται για χάρη της έμφασης. Από το κείμενο αυτό όμως φαίνεται ότι οι τελετουργικές θυσίες (όσες ο Θεός είχε ορίσει) μόνο, δεν ευαρεστούσαν τον Θεό, όσο πολύτιμες και αν ήταν αν δεν συνοδεύονταν από κάποια άλλα στοιχεία εξίσου ουσιώδη. Ο ίδιος ο προφήτης απαντάει στην ερώτησή του αποτυπώνοντας τα στοιχεία αυτά προς όφελος όχι μόνο του λαού Ισραήλ της εποχής εκείνης αλλά και των πιστών της σημερινής εποχής: «Άνθρωπε, αυτός σου έδειξε τι είναι το καλό και τι ζητάει ο Κύριος από σένα, παρά να πράττεις το δίκαιο, και να αγαπάς έλεος, και να περπατάς ταπεινά μαζί με τον Θεό σου;» (Μιχαίας 6:8).

Πράγματι, στην Παλαιά Διαθήκη, ο Θεός ζητούσε από το λαό Ισραήλ…

Να πράττει το δίκαιο

Αυτό σημαίνει να συμπεριφέρεται προς τον Θεό και τους ανθρώπους σύμφωνα με τα πρότυπα της δικαιοσύνης που αποτυπώνονται στο Νόμο του Θεού. Σε αυτά τα πρότυπα ασφαλώς και συμπεριλαμβάνονταν οι θυσίες που είχε ορίσει ο Θεός. Παράλληλα όμως έπρεπε και η συμπεριφορά προς τους ανθρώπους να είναι σωστή και δίκαιη. Διαβάζουμε, «Να κρίνετε κρίση αλήθειας, και να κάνετε έλεος και οικτιρμό, κάθε ένας στον αδελφό του και μη καταδυναστεύετε τη χήρα, και τον ορφανό, και τον ξένο, και τον πένητα και κανένας από σας ας μη σκέφτεται κακό μέσα στην καρδιά του ενάντια στον αδελφό του…» (βλ. Ζαχαρίας 7:9-10, 8:16-17). Επειδή όμως ο λαός αρνήθηκε να πράξει το δίκαιο οδηγήθηκε στην αιχμαλωσία: «Αλλά, αρνήθηκαν να προσέξουν, και έστρεψαν απειθή νώτα… Γι’ αυτό… τους διασκόρπισα σαν με ανεμοστρόβιλο σε όλα τα έθνη, που δεν τα γνώριζαν…» (βλ. Ζαχαρίας 7:11-14, 2:6, Ιερεμίας 7:24, 36:31, 44:16).

Να αγαπά έλεος

Όχι μόνο κάποιος να πράττει το δίκαιο στους άλλους αλλά και να είναι συγχωρητικός, υπομονετικός και ελεήμων όταν ο ίδιος αδικείται από τους άλλους. Ο λόγος που ζητείται από το λαό να αγαπά το έλεος είναι επειδή ο ίδιος ο Θεός αρέσκεται στο να δείχνει έλεος. Διαβάζουμε στον προφήτη Μιχαία, «Ποιος Θεός είναι όμοιος με σένα, που να συγχωρεί ανομία, και να παραβλέπει την παράβαση… επειδή αυτός αρέσκεται σε έλεος» (Μιχαίας 7:18. Βλ. κ. Ψαλμοί 86:5, 130:7, Ιωνάς 4:2).

Να περπατάει ταπεινά μαζί με τον Θεό του

Η εκπλήρωση αυτής της απαίτησης προϋποθέτει το να ζει κάποιος υποταγμένος με ευγνώμονα και ταπεινή υπακοή στο θέλημα του Θεού. Διαβάζουμε σχετικά, «Εγώ κατοικώ στα υψηλά, και σε άγιο τόπο και μαζί με του συντριμμένου την καρδιά, και του ταπεινού το πνεύμα…» (βλ. Ησαΐας 57:15, 66:1-2) και, «…σε ολοκαυτώματα δεν αρέσκεσαι. Θυσίες του Θεού είναι συντριμμένο πνεύμα συντριμμένη και ταπεινωμένη καρδιά, Θεέ, δεν θα καταφρονήσεις» (Ψαλμοί 51:16-17, 34:18, Β’ Βασιλέων 22:19).

Αυτά τα τρία στοιχεία απαιτούσε ο Θεός από όσους τον πλησίαζαν για να τον λατρέψουν. Όχι καταργώντας ή αντικαθιστώντας ή υποκαθιστώντας τις τελετουργικές θυσίες αλλά συμπληρώνοντας αυτές και φανερώνοντας την κατανόηση του νοήματός τους. Ο Ιησούς Χριστός είπε, «Αλλοίμονο σε σας, γραμματείς και Φαρισαίοι, υποκριτές επειδή, αποδεκατίζετε τον δυόσμο, και τον άνηθο και το κύμινο αφήσατε, όμως, τα βαρύτερα του νόμου: Την κρίση και το έλεος και την πίστη αυτά έπρεπε να κάνετε, και εκείνα να μη τα αφήνετε.» (Ματθαίος 23:23).

Στο επόμενο μέρος (Β´) θα δούμε από τη Γραφή πώς αυτές οι απαιτήσεις του Θεού εξακολουθούν να έχουν ισχύ στην ζωή του Πιστού της Καινής Διαθήκης μέσα από το πρίσμα της λυτρωτικής θυσίας του Σωτήρα Χριστού και της ζωής Του στο σώμα Του που είναι η εκκλησία.